“Suksesi i prokurorisë shihet në fund, kur të marrim vendimin e gjykatës”.

Gazetarja: Faleminderit z. Ibrahimi, që jeni në Quo Vadis. Si i keni parë zhvillimet e fundit, arrestimin e gjyqtares Enkeleda Hoxha, sëbashku me sekretaren dhe, njëkohësisht, avokatin Aldo Tabaku?

Zoti Ibrahimi: Është zhvillim i rëndësishëm, padyshim, që nuk mund të lërë indiferent askënd, aq më pak ne, që jemi funksionarë të lartë të sistemit të drejtësisë. Ka shumë mënyra se, si mund ta shohësh atë: mënyra e parë është keqardhje, keqardhje për faktin se, si në radhët e sistemit të drejtësisë, ka ende probleme të tilla, probleme serioze, që bëhen objekt i ndërhyrjeve të forta siç ishte kjo e fundit. Një hetim penal i fortë, që përfundon në një mënyrë spektakolare! Natyrisht, unë nuk jam nga ata që ngutem për të folur për rezultatet, ndaj duhet pritur deri në fund. Suksesi i prokurorisë do të shihet në fund, kur të marrim vendimin e gjykatës. Është e vërtetë që, shpesh, gjykatat kanë një pozicion frenues në raport me nismat e prokurorisë, por nuk ka asgjë të keqe në këtë pikë. Kjo është natyra e këtij procesi, ku njëra palë (prokuroria) është në aksion, në hetim, ndërsa pala tjetër (gjykata) është në përpjekje për t’u dhënë garanci maksimale subjekteve të procedimeve penale. Kështu që nuk ka ndonjë çudi, në rast se gjykata priret të jetë më dorështrënguar, më e kufizuar në gjykimet e saj në raport me prokurorinë. Sidoqoftë, verdiktin përfundimtar në lidhje me suksesin apo dështimin e prokurorisë, e jep vendimi i gjykatës. Ndaj, duhet të presim. Padyshim, ky është një vendim i rëndësishëm që tregon potencialin e një institucioni të ri dhe jetik për shoqërinë tonë, siç është SPAK-u.

Gazetarja: E konsideroni këtë si arritjen më të madhe të SPAK-ut, deri tani?

“Duhet një ndërhyrje në ligjin e Procedurës Penale, në një mënyrë që SPAK të çlirohet nga detyra për të hetuar çështje të një rëndësie të vogël”.

Zoti Ibrahimi: Për fat të keq, po. Them “për fat të keq”, sepse SPAK është ndërtuar për të prodhuar shumë histori të tilla. Në vende si Rumania, për shembull, SPAK ka qenë një përditshmëri në jetën shoqërore e publike të atij vendi, për shkak të goditjeve të një rëndësie të madhe në radhët e funksionarëve të lartë, qoftë të atyre politikë, qoftë të atyre publikë. Ne ende nuk kemi parë ndërhyrje të tilla dhe, në këtë kuptim, them që kjo ishte, ndoshta, goditja më e rëndësishme që ka realizuar SPAK deri më tani. Të kuptohemi drejt, SPAK është ende në një fazë latente. SPAK ende nuk ka dhënë produktin, për të cilin të gjithë ne jemi të interesuar dhe e presim prej shumë kohësh. Do të duhej një ndërhyrje në Kodin e Procedurës Penale, në një mënyrë që SPAK të çlirohet nga detyra për të hetuar çështje të një rëndësie të vogël. SPAK duhet të merret me çështje të një rëndësie të madhe. Edhe korrupsioni është i rëndësishëm, kur konsumohet nga funksionarë të lartë. Në rast se konsumohet nga funksionarë të një niveli të ulët, nuk ka asnjë vështirësi për t’u hetuar nga një prokuror qoftë edhe periferik. Kjo do të ishte një lëvizje e rëndësishme. Edhe ngarkesa kalimtare e kohëve të fundit kishte të bënte me ligjin e Sekuestrimit të Pasurive të përsonave të përfshirë në krime, i cili skadoi tani, në fund të vitit. Kanë qenë disa ngarkesa sasiore, të cilat besoj se kanë ndikuar në cilësinë e punës së SPAK.

Gazetarja: Në lidhje me gjyqtaren që përmendëm pak më parë, ka pasur një vëmendje shumë të madhe mediatike; ka pasur reagim të Ambasadores Amerikane, reagim të Kryeministrit. Mos duhet të kishte patur një hetim të mëparshëm ndaj kësaj gjyqtareje?

“Të ngushtojmë hendekun midis pritshmërive të publikut dhe rezultatit të punës së sistemit të drejtësisë”.

Zoti Ibrahimi: Një çështje, së cilës më takon t’i jap përgjigje herë pas here, është ai hendeku, nëse mund të përdor këtë fjalë, mes pritshmërive të publikut dhe rezultateve të punës së sistemit të drejtësisë, i cili duhet adresuar si problem. Ky hendek, në një farë mënyre, do të ekzistojë gjithmonë, sepse opinioni publik ndërtohet mbi bazën e fakteve të përcjella mbi bazën e komunikimeve mediatike ndërmjet aktorëve të ndryshëm. Deri këtu hendeku është i cekët. Por, përfundimet e procesit gjyqësor, përfundimet e procesit ligjor në përgjithësi, nuk mund të jenë veçse fakte të konfirmuara. Në këtë kuptim, një fakt publik që unë dhe ti e dimë dhe i referohemi në biseda të ndryshme, për të arritur në një përfundim të mëtejshëm, nuk ka atë vlerë që ka për ne të dy, aq sa ka për procesin ligjor. Ai fakt do të duhet të konfirmohet në shumë mënyra, përpara se të marrë vlerën e një prove në prokurori. Për këtë arsye, hendeku midis pritshmërive të publikut dhe rezultatit të punës së sistemit të drejtësisë, në një farë mase, është i natyrshëm, por ne duhet të shqetësohemi në ato raste, kur ky hendek është më i madh nga ç’do të duhej të ishte.

Gazetarja: Ju përmendët dhe cekët edhe më parë se në Shqipëri është krijuar perceptimi se, sa herë jemi përpara një procesi elektoral, ka gjithmonë elemente të botës së krimit, të cilët dalin nga burgu. Jemi afër zgjedhjeve të 25 Prillit. A duhet të ketë një vëmendje edhe më të madhe lidhur me prokurorë dhe gjyqtarë që bëjnë manovra të tilla?

“Lajmi i mirë është që sistemi i drejtësisë qeveriset nga institucione të specializuara, të cilat pavarësisht zhurmës së procesit zgjedhor, kurrësesi nuk mund ta shkëpusin vëmendjen nga punët e sistemit të drejtësisë”.

Zoti Ibrahimi: Padyshim, bota e nëndheshme e krimit në tërësi, por edhe e atij krimi që konsumohet brenda administratës publike, i shikon periudhat zgjedhore si periudha pjellore sa u takon mundësive për t’u përfshirë në aktivitet të paligjshëm. Unë nuk kam pse ta përjashtoj apriori, faktin që edhe një gjyqtar apo një prokuror mund të shikojë hapësirat që të krijon ligji, për të vepruar me një fshehtësi më të madhe për shkak të mungesës së vëmendjes së publikut mbi çështjet e gjyqsorit në këtë fazë. Sidoqoftë, lajmi i mirë është që sistemi i drejtësisë qeveriset nga institucione të specializuara, të cilat pavarësisht zhurmës së procesit zgjedhor, pavarësisht zhurmave që mund të vijnë nga fenomene natyrore apo probleme të mëdha shoqërore, kurrësesi nuk mund ta shkëpusin vëmendjen nga punët e sistemit të drejtësisë. Në këto kushte, është e pamundur që një shkelje e ligjit, aq më tepër një shkelje flagrante e ligjit, të kalojë pa u vënë re nga ata që e kanë për detyrë.

Gazetarja: Mbase fjala “garanci” është pak e madhe. Por, a garantoni ju që kjo nuk do të ndodhë më tutje, sot?

“Është e pamundur që sistemi i drejtësisë të kryejë veprime të paligjshme, me shpresën se nuk do të vihen re”.

Zoti Ibrahimi: Nuk ka asnjë shans, asnjë shans që periudha zgjedhore të krijojë një tymnajë aq të madhe, sa sistemi i drejtësisë të mund të përfitojë nga kjo, për të dhënë vendime të paligjshme. Unë mund ta them me siguri këtë. Sistemi i drejtësisë vepron përmes procedurash, të cilat janë tejet të detajuara, tejet transparente, ndryshe nga ekzekutivi. Mënyra se si operon gjyqësori dhe prokuroria është shtruar në një shtrat procedurial, i cili kërkon hapa, kërkon transparencë dhe përfshirjen e shumë aktorëve. Pra, nuk mendoj (dhe mund ta them me përgjegjësi këtë), se është e mundur që sistemi i drejtësisë të kryejë veprime të paligjshme, me shpresën se nuk do të vihen re. Veprime të paligjshme janë kryer në të kaluarën, kryhen dhe do të kryhen, dhe për këtë arsye janë institucionet në vend. Por, të shpresosh që këto nuk do të vihen re, nuk besoj se është realiste.

Gazetarja: E përmendëm edhe pak më parë: kemi parë shpesh që, në Shqipëri bëhen arrestime shumë të bujshme, por më pas të dyshuarit dalin nga gjykata të pafajshëm, duke krijuar kështu edhe një farë detyrimi moral ndaj këtyre personave, të cilët, le të themi se janë diskretituar mediatikisht. Mos është problem i prokurorisë, që nuk i çon dosjet e plota apo i gjykatave që korruptohen dhe i lirojnë?

“Është e thjeshtë të dënosh, por është fatkeqësi të dënosh pa fakte”.

Zoti Ibrahimi: Për fat të keq, ky është një karusel jo me dy, por me tre aktorë. Të gjithë kemi dëshmuar, si qytetarë (ju si përfaqësues të medias dhe unë, tashmë, si organ i qeverisjes së sistemit të drejtësisë), këtë lojë, ku palët përpiqen të fajësojnë njëra-tjetrën. Loja fillon që me policinë, e cila përbën burimin kryesor të ushqimit me fakte të prezumuara penale për prokurorinë; pastaj prokuroria futet në valle përmes interpretimi ligjor të këtyre fakteve, i ndërton ato në formën e një çështjeje penale dhe i paraqet në gjykatë. Shpeshherë kemi parë se si tek këto tre nyje, ku bashkohen institucione të ndryshme të sistemit të drejtësisë, ka kauza midis palëve për punën që ato kryejnë. Prokuroria thotë që “çështje të parashtruara nga policia nuk janë të tilla”, që të meritojnë cilësim të mirëfilltë juridik dhe penal, për të dalë më pas te trajtimi në rrugë gjyqësore. Policia thotë që “ne çojmë shumë, por ata nuk bëjnë aq, sa duhet”. I njëjti shkëmbim ekziston edhe mes gjykatës dhe prokurorisë. Megjithatë, kjo firo sa i takon sasisë së çështjeve që hetohen në rrugë policore, pastaj nga prokuroria dhe në fund fare gjykohen nga gjykatat, është e natyrshme. Të gjitha këto janë faza të procesit, të cilat ofrojnë garanci gjithnjë e më të mëdha për palët në proces. Është e thjeshtë të dënosh, por është fatkeqësi të dënosh pa fakte. Në këto kushte, policia, e cila në llogari të fundit, është edhe një dorë e zgjatur e ekzekutivit, ka edhe një motivacion të natyrës politike. Kur, në fund të vitit bëhet analiza vjetore, ata duan të tregojnë se “punuam më mirë se vjet, dhe vitin që do vijë, me mirë se sivjet” etj. Pra, ka edhe një lloj emulacioni jo fort pozitiv në këtë çështje, që i shtyn palët të tregojnë se kanë bërë më shumë se sa duhet e më shumë se sa tjetri. Megjithatë, ka një lloj natyrshmërie në këtë firo që ju përmendët.

Gazetarja: Por, qytetari që shikon nga ekrani se dikush arrestohet me shumë bujë dhe më pas del i pafajshëm, mendon se diku ka ceduar ky proces. A rishikohen vendime të tilla, çështje të tilla, nëse ka pasur korrupsion brenda këtyre proceseve?

“Të gjithë ne jemi një prapavijë e sistemit, që mundohemi të krijojmë kushtet që ky sistem të japë rezultat”.

Zoti Ibrahimi: Vendimet gjyqësore nuk rishikohen, përveçse në nivele më të larta gjyqësore. Kjo është e vetmja gjë e sigurtë dhe absolute në këtë bisedë. Sa i takon këtij keqkuptimi që lind tek qytetarët, është detyra jonë, por edhe juaja, që të japim disa shpjegime për të ndihmuar në mirëkuptimin e këtyre situatave. Unë dua të theksoj që, në Shqipëri, pushteti gjyqësor dhe ai prokurorial ushtrohen ekskluzivisht nga gjyqtarët dhe prokurorët, as nga KLP, as nga KLGJ, as nga ILD, as nga Prokurori i Përgjithshëm. Nga kërrkush! Të gjithë ne jemi një prapavijë e sistemit, që mundohemi të krijojmë kushtet që ky sistem të japë rezultat.

Gazetarja: Ka pasur një reagim edhe në media për ju, sipas të cilit ju nuk keni nisur hetimin për prokurorët, të cilët kanë pasur dosje për ish-ministrin e shëndetësisë, Ilir Beqaj dhe PPP-të.

Zoti Ibrahimi: Ky është një nga ato raste, kur media bëhet bashkëpunëtore në dezinfomimin e publikut dhe kjo është për të ardhur keq. Objektivisht, sistemi i drejtësisë në Shqipëri është një strukturë shumë komplekse, ku ka institucione të cilat kanë role të caktuara; kanë dhe një raport me njëri-tjetrin, i cili nuk është i thjeshtë të perceptohet nga një vëzhgues i jashtëm. Kjo mund t’i falet një qytetari të thjeshtë, por nuk mund t’i falet kurrësesi një organi mediatik. Të pretendosh që Kryetari i Këshillit të Lartë të Prokurorisë nuk ka bërë të mundur hetimin e një prokurori, kjo është një keqkuptim shumë i rëndë për mënyrën se si janë shpërndarë përgjegjësitë në sistemin e drejtësisë. Është një keqkuptim i pyetjes “kush bën çfarë”.

Gazetarja: Si është e vërteta sipas jush?

“Kryetari i Këshillit të Lartë të Prokurorisë nuk ka rol në fushën e identifikimit primar të përgjegjësive të prokurorëve”.

Zoti Ibrahimi: E vërteta në lidhje me këtë çështje është si më poshtë: përgjegjësia për të hetuar dhe, eventualisht, për të ndëshkuar, i takon ekskluzivisht prokurorit dhe gjyqtarit. Pra, askush (këtu e kam fjalën nga ne të Këshillit të Lartë të Drejtësisë) nuk ka ç’të bëjë në lidhje me këtë. Në rast se ai prokuror apo gjyqtar, në ushtrim e sipër të pushtetit të tij gjyqësor apo prokurorial, konsumon një shkelje disiplinore, ka punë me ILD-në dhe këshillat. Në rast se konsumon një vepër penale, ka punë me SPAK dhe Gjykatën e Posaçme. Pra, sistemi është i organizuar në mënyrë të tillë, që rolet janë të ndara në mënyrë shumë specifike. Kurrësesi, Kryetari i Këshillit të Lartë të Prokurorisë nuk ka rol në fushën e identifikimit primar të përgjegjësive të prokurorëve. Ky është roli i Inspektorit të Lartë të Drejtësisë, i cili bën “prokurorin” në hetimin e shkeljeve të prezumuara disiplinore të një gjyqtari apo prokurori. Çështjet e ngrituara nga ILD, më pas, gjykohen nga këshillat, KLGJ dhe KLP. Pra, të presësh aksion nga këshillat, për të goditur shkelje të prezumuara të prokurorëve që, me gjasë, nuk ekzistojnë, është me të vërtetë një gabim shumë i rëndë dhe, ç’ka është më e keqja, ky është një lloj proselitizmi (njëlloj konvertimi a ndryshimi në perceptim), përmes shpërndarjes së injorancës tek publiku. Në vend që të ndihmojmë për ta sqaruar publikun, i thellojmë keqkuptimet.

Gazetarja: Zoti Ibrahimi, ju jeni një funksionar shumë i lartë i sistemit të drejtësisë. Kur lexoni shkrime të tilla, mjaftoheni me një reagim mediatik apo bëni denoncime për shkrime të tilla në media?

“Media ka të drejtë të kërkojë, ka të drejtë të ngacmojë, por nuk ka të drejtë të krijojë një lloj ideje për veten e vet se është e paprekshme”.

Zoti Ibrahimi: Shikoni, media ka të drejtë të kërkojë, ka të drejtë të ngacmojë, por nuk ka të drejtë të krijojë një lloj ideje për veten e vet se është e paprekshme. Shkaku i këtyre sulmeve mediatike në raport me Këshillin e Lartë të Prokurorisë dhe personin tim, ka pasur të bëjë edhe me faktin që ne kemi diskutuar në Këshill, nevojën për të mbajtur një qëndrim publik në raport me disa sjellje të mediave. Ne jemi të detyruar nga ligji që, në rast se një prokuror kërkon që ne të mbajmë qëndrim publik në mbrojte të tij apo të saj, kur ai gjykon se, për shkak të punës së tij si prokuror, është cënuar në të drejtat e tij nga çdo institucion (nga media, nga Kryeministri, nga Zëvendëskryeministri, nga Partia Demokratike, nga ONM-ja), ne dalim në mbrojtje të tij me një qëndrim publik. Përmenda këto institucione, sepse pretendimet e prokurorëve kanë qenë pikërisht për to. Një prokuror tha që “mua më ka cënuar Kryeministri dhe Zëvendëskryeministri”. Ne e gjykuam çështjen dhe arritëm në përfundimin se “PO”, ata kanë thënë gjëra që nuk do të duhej t’i thonin, dhe dolëm në një deklaratë publike në mbrojtje të prokurorit, duke fshikulluar Kryeministrin dhe Zëvendëskryeministrin. Drejtuesi i SPAK pretendoi se, për shkak të funksionit, ishte stigmatizuar pa të drejtë nga Partia Demokratike. Ne bëmë sërish një deklaratë në mbrojtje të tij, kundër Partisë Demokratike. Një tjetër prokuror kërkoi të mbanim qëndrim në lidhje me disa deklarata të një përfaqësuesi të ONM-së. E gjykuam dhe arritëm në përfundimin që “Po, prokurori ka të drejtë”. Një prokuror tjetër thotë që “mua më ka cënuar media”.  E gjykuam, arritëm në përfundimin që “Jo, nuk është vendi” dhe Këshilli nuk bëri asnjë deklaratë publike për këtë rast. Por, thjesht fakti që ne e diskutuam këtë në mbledhje të Këshillit, thjesht fakti që e përmendëm, kur mediat na morën një pozicion agresiv!!  Ndërkohë që ne, atë që nuk ia kursyem as Kryeministrit, as ONM-së dhe as Partisë Demokratike, ia kursyem medias. Por, vetëm pse e diskutuam në mbledhje, patëm këtë kundërreagim dhe kjo është e padrejtë.

Gazetarja: A duhet të ketë reagime për të mos mbetur vetëm në kuadrin e një deklarate? Pra, nëse mediat ndonjeherë konsiderohen si “gjobëvënëse”, dikush duhet të mbajë përgjegjësi për gjërat që thotë?

Zoti Ibrahimi: Fjalia e fundit që thatë është në kufinjtë e një vepre penale. Unë nuk mund ta di, nëse ka raste të tilla, pasi nëse thamë që janë çështje penale, ato duhet të hetohen nga prokurorët. Unë nuk mund të riprodhoj këtu një zhargon të tillë, sepse kur e them unë, ajo fjalë merr një peshë tjetër. Ka një opinion disi të gjerë në lidhje me këtë çështje, por thashë, kur konsumohet kjo, është konsumuar një vepër penale dhe është rasti për organet e drejtësisë të nisin hetimet.

Gazetarja: Meqë jemi tek media dhe opinioni publik, ka një perceptim të opinionit se prokurorët dhe gjyqtarët në Shqipëri janë shumë të pasur. Këtu ka pasur akuza edhe për ju, drejtpërdrejt.

“Vetting-u dhe rezultatet e tij janë një nga arritjet më të mëdha shoqërore dhe politike për Shqipërinë e pas viteve ’90-ë”.

Zoti Ibrahimi:  Po, jam përmendur edhe unë, por jo si akuzë. Të paktën, në rastin tim, sepse edhe sikur të isha “akrobati” më i madh, nuk do të kisha patur mundësi që, në Këshillin e Lartë të Prokurorisë, të kisha ndërtuar atë pasuri. Atë pasuri unë e kam deklaruar që në ditën e parë që kam hyrë në sistemin e drejtësisë. Nuk është rritur asnjë gram që nga ajo ditë dhe kjo është konfirmuar nga Vetting-u. Por, sidoqoftë, perceptimi ekziston. Pavarësisht se Vetting-u nuk ka bërë zbulime të mëdha, sa i takon pasurisë së gjyqtarëve dhe prokurrëve, ai ka aplikuar një filtër më të imët. Kur u instalua regjimi i Vetting-ut në Shqipëri, në vitin 2016, ideja ishte që organet e Vetting-ut të bënin zbulime të reja. Vetting-u nuk arriti të bënte zbulime të reja, por riadministroi deklaratat e gjyqtarëve dhe prokurorëve ndër vite, gjeti të çarat që të gjithë i dimë dhe aplikoi standartin e ri të një gjykimi më të imët dhe më të ashpër. Ne kemi parë në këto vite që, thuajse gjysma e atyre që kanë kaluar në sitën e Vetting-ut, të mos e kalojnë dot për shkak të pasurisë.

Gazetarja: Ka qenë gjithnjë shumë i drejtë procesi i Vettingut për gjyqtarët dhe prokurorët?

Zoti Ibrahimi: Unë do ta filloj me një fjali që të evitoj çdo lloj keqkuptimi, sepse unë personalisht shpeshherë jam keqkuptuar. Vetting-u dhe rezultatet e tij janë një nga arritjet më të mëdha shoqërore dhe politike për Shqipërinë e pas viteve ’90-ë.

Gazetarja: Ka emra, të cilët janë larguar padrejtësisht nga sistemi?

Zoti Ibrahimi: Mendoj që po, ka. Unë kam edhe njohje personale dhe nuk do të desha ta personalizoj diskutimin me emra që kërkoni ju, por sidoqoftë mendoj se, në disa raste, filtri i Vettingut nuk ka qenë filtër, por bllokim. Pra, ka pasur raste kur janë interpretuar dhe zbatuar disa dispozita, në një mënyrë paksa më rigoroze seç duhet. Këtu e kam fjalën për fakte të tilla, si interpretimi i formulës së ligjit, sipas së cilës kërkohet që një gjyqtar dhe një prokuror të ketë një pasuri më të madhe, se sa dyfishi i asaj që arrin të justifikojë, në mënyrë që të ndëshkohet nga Vetting-u. Ky është një filtër, kërkesë e qartë e ligjit, i cili është intepretuar rast pas rasti, por në përgjithësi nuk e kanë aplikuar. Natyrisht, ata kanë shpjegimin e tyre për këtë, sepse kriteri i pasurisë është vetëm njëri nga tre kriteret. Por, mendoj se, në ushtrim e sipër të kësaj detyre të madhe (që është spastrimi i sistemit tonë të drejtësisë nga gjyqtarë dhe prokurorë të korruptuar), ka pasur aty-këtu edhe ndonjë ekses. Por, këto janë raste sporadike, të cilat shpresoj të marrin edhe një zgjidhje individuale.

Gazetarja: Si e keni lexuar vendimin e Gjykatës së Strasburgut lidhur me Vetting-un?

Zoti Ibrahimi: E kam parë si një konfirmim madhor dhe të shumëpritur të formulës së Vetting-ut. Formula e Vetting-ut është një zgjidhje kushtetuese sa u takon parashikimeve në Kushtetutën Shqiptare. Kjo është një zgjidhje në të njëjtën linjë me parimet dhe normat e Konventës Europiane për të Drejtat e Njeriut. Vettingu, si sistem, e konfirmoi këtë. Ky është një lajm i madh për të gjithë ne, për të gjithë shqiptarët. Padyshim, mund të ketë edhe raste individuale, ku gjykatat mund të arrijnë në gjykime individuale sërish, aty-këtu, pa pasur zbehje të standarteve të parashikuara nga Konventa. Por, në përgjithësi, Vetting-u si sistem, si formulë, si procedurë, konfirmohet.

Gazetarja: Si një nga hartuesit e Reformës në Drejtësi, tani që e shikoni (le të themi 6 vite më pas), mendoni se ishte shumë i ashpër?

Zoti Ibrahimi: Padyshim, informaliteti që ka ekzistuar ka qenë një faktor që është integruar në formulën e Vettingut, në parashikimet e ligjit për mënyrën e skanimit të pasurisë të gjyqtarëve dhe prokurorëve. Është bërë një përpjekje për ta marrë parasysh faktin objektiv të mungesës së formalitetit. Sidoqoftë, unë mendoj që rezultatet kanë qenë ato të duhurat. E vërteta është që, në fazën e hartimit të rregullave të Vettingut, ka pasur disa mendime të ndryshme për mënyrën se si po zbatohet Vettingu sot. Edhe sa u takon pritshmërive për rezultatet e Vettingut, askush nuk priste që Vettingu do të shkonte kaq thellë në spastrimin e sistemit. Pritshmëritë tona ishin diku tek 25-30 përqind e gjyqtarëve dhe prokurorëve, që nuk do ta kalonin dot. Por, përveç këtyre devijimeve në pritshmëri, ka pak arsye për të menduar se Vettingu nuk po bën detyrën.

Gazetarja: Nëse ndalemi tek prokurorët, sa përqind e tyre kanë kaluar në sitën e Vettingut dhe kur pritet të përfundojë ky proces?

Zoti Ibrahimi: Jemi mbrapa me ritmet e punës. Tani që flasim, vetëm 1/3 e prokurorëve e ka kaluar sitën e tij. Është e vërtetë që, të gjithë të tjerët janë në proces dhe në faza të ndryshme të procesit. Me një gjykim sipërfaqësor (por mos e merrni për kapital), sepse nuk jam i përfshirë në këtë proces, më duket sikur nuk ka kohë të mjaftueshme për trajtimin e të gjitha rasteve që kanë mbetur. U takon organeve të Vettingut që të bëjnë vlerësimet e tyre për raportin mes kapaciteteve, mundësive dhe kohës që ato kanë në dispozicion për të përshpejtuar këtë proces vlerësimi.

Gazetarja: A kemi probleme me burimet njerëzore në sistemin e drejtësisë, ku ata që janë larguar duhet të zëvendësohen për të mos krijuar kolaps në sistem?

Zoti Ibrahimi: Për fat të keq, problemi është i madh. Kjo, jo vetëm për shkak të numrave, pasi numri i atyre që ikin është më i madh se i atyre që vijnë. Problemi nuk është vetëm sasior, por edhe cilësor. Natyrisht, rendimenti dhe cilësia në punë e një magjistrati të ri, të sapodalë nga bankat e shkollës, është ndryshe nga ato të një magjistrati me eksperiencë. Largimi i magjistratëve nga sistemi ka lënë një boshllëk, pasojat e të cilit (të paktën, në të ardhmen e afërt), do të ndihen drejtpërdrejt edhe nga qytetarët, në hetimin dhe gjykimin e çështjeve penale dhe civile.

Gazetarja: Kur ishit një ndër hartuesit e Reformës në Drejtësi, e kishit menduar se, pas 6 vitesh, do të ishim ende me këto ritme?

“KLP-ja, që në ditën e parë të krijimit, nuk vonoi të japë rezultatet e saj në krijimin e disa institucioneve të tjera të drejtësisë”.

Zoti Ibrahimi:  Jam paksa i zhgënjyer me veten time, për paaftësinë për të mos parashikuar disa implikime dhe degëzime që do të kishte Reforma. Faktikisht, ka pasur një ritëm të ngadaltë në raport me atë ç’ka duhet të ishte, duke filluar nga krijimi i institucioneve, tek funksionimi i tyre dhe, në fund fare, tek rezultati i sistemit të drejtësisë. Kemi pasur vonesa për krijimin e të gjitha institucioneve të drejtësisë. Ajo që më ngushëllon është fakti që KLP-ja, që në ditën e parë të krijimit, nuk vonoi të japë rezultatet e saj në krijimin e disa institucioneve të tjera të drejtësisë.

Gazetarja: Çfarë po ndodh me BKH-në, aktualisht?

Zoti Ibrahimi: Ajo që po ndodh më BKH-në është ajo që ndodh me ata që quhen “viktima të suksesit” dhe ne jemi “viktima të suksesit”. Sistemi që është ndërtuar për të filtruar kandidatët që duhet të jenë pjesë e BKH-së, është aq ekzigjent dhe aq i fortë, sa që kërkon një kohë shumë të madhe. Në këto kushte, për hir të një përzgjedhjeje të mirë, sa i takon thelbit të atyre që do të punonin në të ardhmen në BKH, kjo është ajo çfarë po shohim sot. Sot, ne kemi drejtuesin e BKH-së dhe një grup kandidatësh që janë në fazën finale të përfundimit, sepse të përfundosh oficer në BKH, duhet të kalosh disa teste të vështira. Por, ata duhet të kalojnë edhe Vettingun, siç bëjmë ne me magjistratët. Vetting është një proces që zgjat, por edhe aty, ata janë në një fazë të avancuar. Unë nuk mund të them se kur do të jetë funksionale BKH-ja. Kjo është një pyetje për drejtuesen e BKH-së dhe atë të SPAK-ut. Nga informacionet e mia, ata janë në fazën finale.

Gazetarja: Për Gent Ibrahimin, si Kryetar i Këshillit të Lartë të Prokurorisë, ka ndryshuar diçka në perceptim, që nga koha kur hartonit ligje kushtetuese?

“Unë mendoj se kemi ndërtuar një sistem, i cili e ka potencialin që të godasë penalisht në nivelet më të larta të drejtimit të shtetit”.

Zoti Ibrahimi: Po, është e vërtetë, ka ndryshuar. Të shohësh një botë që ti e gjykon nga jashtë, duke qenë tanimë në brendësi të saj, është një fat shumë i madh. Unë kam arritur në përfundimin që prokurorët, por edhe gjyqtarët, në një farë mase, janë të keqkuptuar, pasi ju siguroj se, këta janë njerëzit që punojnë më shumë sot, në Shqipëri. Nivelet e ngarkesës së punës që përballojnë këta njerëz, janë të pamendushme për ne të tjerët. Unë shoh që kolegët prokurorë që vijnë në KLP, kanë një rendiment më të lartë se sa të tjerët. Ata punojnë shumë dhe punojnë në kushte të vështira. Para Reformës kanë qenë të nënpaguar. Ka ende që vazhdojnë të punojnë nëpër zyra të varfra, pa mbështetjen e nevojshme financiare dhe administrative. Nga ana tjetër, padyshim që disa prej tyre kanë përfituar nga kjo amulli, për t’u përfshirë në korrupsion dhe krim, por kësaj ne po i përgjigjemi. Kështu që, po. Të jesh brenda sistemit, të ndihmon ta shikosh atë edhe nga një këndvështrim tjetër.

Gazetarja: Pandëshkueshmëria e zyrtarëve të lartë: Ok, prokurorët dhe gjyqtarët punojnë shumë, por pse nuk kemi ende një rezultat të tillë që të justifikojë punën e tyre?

Zoti Ibrahimi: Pandëshkueshmëria e funksionarëve të lartë është një kriter i vendeve të botës së tretë dhe, në rast se duam t’u shkëputemi kthetrave të këtij cilësimi denigrues, duhet që patjetër të japim rezultate edhe në këtë fushë. Është shumë e thjeshtë: unë mendoj se ne sot kemi ndërtuar një sistem, i cili e ka potencialin që të godasë penalisht në nivelet më të larta të drejtimit të shtetit.

Gazetarja: Është çështje vullneti apo kohe?

Zoti Ibrahimi: Mendoj që janë të dyja. Padyshim që duhet kohë. Për të qenë të sinqertë me veten në radhë të parë dhe pastaj edhe me njëri-tjetrin, që një funksionar i lartë politik, me mbështetje të gjerë politike, shoqërore dhe ekonomike, të bëhet objekt i ndëshkimit penal, duhet të bëjmë edhe një lloj kapërcimi në mentalitet. Unë mendoj që, edhe pse duhet një farë kohe, ne do të shohim rezultate edhe në këtë drejtim. Prokurorët dhe gjyqtarët kanë dhënë provën e zjarrit se janë të aftë të godasin edhe brenda familjes së tyre, ndaj nuk ka asnjë pengesë që ata të ndëshkojnë edhe në nivele të larta.

Gazetarja: Jeni ndjerë ndonjëherë nën presion nga politika?

Zoti Ibrahimi: Ka pasur disa spekulime në raport me personin tim, por edhe në raport me Këshillin e Lartë të Prokurorisë. Fjala “presion” është e madhe dhe nuk do të doja të thoja “presion”, por padyshim që ka pasur intimidime. Ka pasur intimidime që marrin formën e këtyre deklaratave, siç përmendët edhe ju. Pra, “ky personi që ka qenë i përfshirë në hartimin e ligjeve të reformës, tani po shërben si funksionar i institucioneve të reja të reformës”! Por, unë nuk shoh ndonjë arsye përse të mos jetë kështu. Reforma ka qenë tepër e madhe që unë, me dorën time të vogël, të arrija të paracaktoja fatin tim në të ardhmen. Nuk e kam fare kompleks që të them se unë e kam pasur ëndërr të kryeja një detyrë të rëndësishme në sistemin e kësaj drejtësie, dhe e quaj veten me fat që ia dola ta bëj këtë realitet. Është e pamundur që një individ të mund të caktojë fizionominë e një institucioni. Është naive të mendosh që “ky Genti ia doli ta konturojë këtë institucionin, në mënyrë që ai vetë të ishte kandidat i përshtatshëm!!!”

Gazetarja: Në dhjetor ju përfundon mandati. Do të rikandidoni? Është e përcaktuar, nëse ka mundësi ligjore që kjo të ndodhë?

Zoti Ibrahimi: Në rast se i shohim, në përgjithësi, funksionarët e lartë të drejtësisë, kini parasysh se ligji për ta parashikon një zgjidhje edhe në përfundim të mandateve. Në përgjithësi, legjislatori, në një përpjekje të mençur për të garantuar pavarësinë dhe integritetin e funksionarëve të lartë, i jep një zgjidhje statusit të tyre edhe në përfundim të mandatit. Por, kjo nuk është e vërtetë për drejtuesit e Këshillave, pra nuk parashikohet një zgjidhje e tillë për drejtuesit e KLGJ-së dhe KLP-së. Secili është supozuar të kthehet në jetën e tij të mëparshme. Deri tani ka një përpjekje në proces për ta rishikuar këtë zgjidhje. Është e rëndësishme që disa funksionarë të lartë duhet të dalin nga lufta për ekzistencë, jo thjesht si privilegj për ta, por për të mirën e sistemit të drejtësisë dhe të shoqërisë tonë. Në rastin e këshillave është menduar se, duke qenë se në vijmë në Këshill si përfaqësues të fushave të ndryshme (avokatia, trupa e pedagogëve etj.), në mënyrë që ne ta luajmë rolin tonë prej përfaqësuesi, është e rëndësishme që të kthehemi po aty. Por, në mënyrë që pavarësia dhe integriteti ynë të jenë të sigurta, duhet të zgjidhet edhe vazhdimësia. Është në proces një nismë, e cila synon ta rishikojë këtë gjë, pra të ekzistojë mundësia, jo kalimi automatik, por mundësia e kalimit në sistemin gjyqësor.

Por, në rastin tim nuk do të jetë kështu dhe unë e shpreh publikisht: nuk kam as vullnet, as dëshirë të bëhem gjyqtar. Sa i takon KLP-së, Kushtetuta nuk parashikon një mandat të dytë të menjëhershëm. Pra, unë mund të kandidoj pas pesë vitesh (këtu ose në ndonjë vend tjetër), por jo në Këshill, fill pas mandatit të parë.

Gazetarja: Cili është synimi juaj, pasi të përfundoni mandatin e KLP-së?

Zoti Ibrahimi: Mendoj se kjo do të varet nga disa gjëra, si jeta personale në radhë të parë dhe nga mundësitë. Fjala vjen, në rast se objektivi që i vë vetes, përfshin Kuvendin, duhet parë si është Kuvendi; në rast se përfshin KED-në, duhet parë përbërja e saj e kështu me radhë.

Gazetarja: Edhe KPK-së i përfundon afati dhe Vettingun e prokurorëve do të duhet ta bëjë KLP-ja. Mendoni se KLP-ja i ka kapacitetet për të bërë Vettingun e prokurorëve, duke filluar nga viti i ardhshëm?

Zoti Ibrahimi: KPK-së po i vjen fundi i mandatit, ndërkohë që kemi ende 2/3 e prokurorëve që presim të kalojnë në sitë. Jo, nuk i ka. Kjo është e sigurtë: KLP-ja nuk i ka kapacitetet për të bërë Vettingun e prokurorëve. Por, ky nuk është një problem i pazgjidhshëm. Kur të vijë momenti, e gjithë administrata e KPK-së do të vihej në dispozicion të KLP-së. Megjithatë, problemi i parë është fakti që KLP funksionon si organ kolegjial (me 11 antarë) dhe jo me trupa gjykuese (siç është KPK-ja). E dyta është problemi i mentalitetit. KLP-ja nuk është krijuar për të hetuar, por (është parashikuar më ligj) si një “gjykatë” për rastet e shkeljeve disiplinore. Do kishte një lloj denatyrimi të KLP-së dhe, për këtë arsye, nuk mendoj se kjo është një zgjidhje. Do shpresoja që Kuvendi të gjente një zgjidhje për zgjatjen e mandatit të KPK-së. Nuk mendoj se duhet shumë kohë, sepse ata kanë një rendiment shumë më të lartë, sot. Një shtyrje afatshkurtër do të mjaftonte që e gjithë trupa e prokurorëve të kalonte në sitën e KPK-së.

Gazetarja: Sa i takon krimit elektoral, meqë jemi në prag zgjedhjesh, pati një lloj zhgënjimi për sa i përket Dosjes 184. Besoni se qytetarët duhet të jenë të qetë që vota e tyre nuk do të vidhet?

“SPAK ofron garanci sa i takon pavarësisë së prokurorëve, por nuk është zgjidhja e problemeve zgjedhore”.

Zoti Ibrahimi: Të përpiqesh të adresosh problemet zgjedhore përmes sistemit të drejtësisë, është, në një farë mënyre, dëshpërim. Të garantosh votën, kërkohen njëmijë e një gjëra të tjera që realizohen zakonisht përpara datës së zgjedhjeve. Nuk duhen pritur mrekullira tani që krimet zgjedhore do të shqyrtohen nga SPAK. SPAK, padyshim, ndryshe nga disa zyra të tjera, ka disa garanci. Për shembull, që KLP-ja të arrijë të marrë një vendim për të larguar një prokuror të SPAK-ut, duhet të formojë një shumicë prej dy të tretash. Dua të them se SPAK ofron garanci sa i takon pavarësisë së prokurorëve, por nuk është SPAK zgjidhja e problemeve zgjedhore.

Gazetarja: “Drejtësi e vonuar, drejtësi e mohuar”. A ishte shumë e ashpër Reforma në Drejtësi për mentalitetin dhe kushtet e Shqipërisë dhe, nëse do të ktheheshit pas, do të jepnit të njëjtat zgjidhje?

Zoti Ibrahimi: Kjo shprehje që ju thatë është një maksimë, së cilës nuk mund t’i bësh bisht. Padyshim, më zë ngushtë si pyetje: “… nëse do të kthehesha pas, a do të jepja të njëjtat zgjidhje”? Për këtë do t’ju jap një përgjigjë të përbërë. Sa i takon anës teknike, fizionomisë së institucioneve që prodhoi Reforma, ndarjes së kompetencave midis tyre, përbërjes së këtyre institucioneve, ndërveprimit midis tyre, unë do thoja se është dhënë një zgjidhje optimale prej manuali.

Nga ana tjetër, në rast se unë ia dedikoj praninë time (qënien time sot në KLP) drejtpërdrejt një politikani apo një grupimi politik, çfarë do t’i mbetej pavarësisë sime!? Pastaj, ç’mund të pritej nga puna ime (si anëtar apo drejtues i Këshillit të Lartë të Prokurorisë) në raport me prokurorët!? E them këtë, pasi ne ushtrojmë pushtet mbi prokurorët. Puna që bëjmë ne është shumë e rëndësishme për karrierën e prokurorëve: transferimet, ngritjet në detyrë, vlerësimi i performancës, ndëshkimet “larg qoftë”! Puna jonë është gjëja më e rëndësishme për një prokuror. Nëse ky pushtet, përmes meje, përfundon tek grupimi politik, e gjithë reforma do të ishte një farsë.

Gazetarja: Megjithatë, edhe akuza të tilla nuk kanë munguar ndaj jush, zoti Ibrahimi, nga Partia Demokratike.

“Dreqi ta hajë! Emri ishte në një gogël, nga e cila doli kryetari i KLP-së”.

Zoti Ibrahimi: Patjetër, por Partia Demokratike e di që unë u vendosa me short. Pra, u fut emri im në një gogël, u fut në vazo, e zgjodhi një dorë dhe nxorri emrin tim. Në këto kushte, është vështirë t’i qëndrosh linjës së paracaktimit dhe shërbimit politik. Dreqi ta hajë! Isha një gogël dhe nga ajo gogël doli kryetari i KLP-së. Prandaj, them se reforma ka garanci të mëdha, që garantojnë pavarësinë dhe funksionimin e institucioneve të drejtësisë.

Gazetarja: Me këto ritme që po ecën, kur mendoni se do të jetë e përfunduar arkitektuara e sistemit?

Zoti Ibrahimi: Gjykata e Lartë është nyja gordiane. Në momentin që zgjidhet Gjykata e Lartë, zgjidhet edhe problemi i mbetur me Gjykatën Kushtetuese. Kjo pyetje duhej drejtuar në adresë të KLGJ-së, mendoj unë, sepse ata po merren me plotësimin e numrit të gjyqtarëve në Gjykatën e Lartë. Jo, nuk flasim më për vite. Në momentin që Gjykata e Lartë arrin një kuorum, ata janë në gjendje që të emërojnë gjyqtarët. Problemi afatmesëm që do të trashëgojmë, është ai i vakancave në sistemin gjyqësor dhe atë të prokurorisë. Ritmi i prurjeve nga Shkolla e Magjistraturës, për momentin, nuk është i tillë që t’u përgjigjet vakancave që ekzistojnë. Ne po bëjmë çmos të balancojmë largimet me prurjet, por është shumë e vështirë, sërish, për shkak të ndikimit të politikës. Këtë punë bën edhe KLGJ-ja sa u takon gjyqtarëve. Duke qenë se ligji parashikonte një vonesë në krijimin e KLP-së dhe KLGJ-së, vetë ligji kishte përcaktuar edhe se sa kandidatë do të pranonte Shkolla e Magjistraturës vitin e parë, të dytë dhe të tretë. Krijimi i institucionve të reja u vonua aq shumë, saqë nuk kishte më kush të merrte vendim. Ne sivjet jemi në vitin e zi, në vitin me zero furnizime. Vitin tjetër do të kemi një numër më të lartë.

Gazetarja: Faleminderit, z. Ibrahimi.